Przez pierwsze lata powojenne we wnętrzach pałacowych magazynowano zboża. Od 1951 r. w pałacu pojawili się lokatorzy prywatni, a w 1952 r. zaczął w nim funkcjonować dom kultury i biblioteka gminna. Dopiero wtedy rozpoczęto pierwsze od wielu lat prace remontowe w pałacu, obejmujące m.in. skotwienie murów, wymurowanie nowych przewodów kominowych i wymianę pokrycia dachowego. Problemy z finansowaniem sprawiły, że ich realizacja przeciągnęła się aż do 1958 r.

Spośród prowadzonych od przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. prac zabezpieczających, remontowych i konserwatorskich na terenie pałacu i założenia parkowego (kalendarium) szczególne znaczenie miały zrealizowane w latach 1997-2004 kompleksowe prace przy polichromiach ściennych.

Obok pałacu pomiędzy 1996 a 2006 r. odrestaurowano również osiemnastowieczne pawilony parkowe – Oficynę, Panteon i Monopter, a na terenie dawnej osady ogrodniczej ulokowano administrację i zaplecze hotelowe.

Misja muzeum realizowana jest przede wszystkim za pomocą wystaw czasowych o możliwie przekrojowym charakterze, ze szczególnym uwzględnieniem losów warstwy ziemiańskiej i dziejów poszczególnych rodów ziemiańskich, osnutych na szerokim tle dziejów okresu porozbiorowego, dawnej obyczajowości i kolekcjonerstwa. Ważną rolę odgrywały również wystawy z okazji kolejnych rocznic narodowych, w których, prócz nakreślenia szerokiego tła historycznego, starano się zwrócić uwagę na rolę, jaką w ukazywanych wydarzeniach odegrali właściciele Dobrzycy lub osoby z nimi blisko związane. Ostatnia grupa wystaw ukazuje tematy ściśle związane z historią regionu – dzieje miejscowych bractw strzeleckich czy tutejszej społeczności żydowskiej. Kilkakrotnie uwagę poświęcano także tematyce wolnomularskiej, z którą Dobrzyca wciąż jest powszechnie kojarzona.

Z pośród szeregu wydanych przez muzeum publikacji należy tu wspomnieć przede wszystkim opublikowaną w 2007 r. pierwszą monografię obiektu autorstwa Róży Kąsinowskiej – w badaniach nad Dobrzycą dzieło prawdziwie pionierskie, prostując wiele narosłych wcześniej błędnych tez. Najnowsze wyniki badań dotyczących parku pałacowego, oparte w znacznej części na niewykorzystywanych dotąd przez historyków źródłach, przybliża praca Kazimierza Balcera, nagrodzona I nagrodą w konkursie Marszałka Województwa Wielkopolskiego na wydarzenie muzealne roku „Izabella” 2016 i stanowiąca I tom nowej serii „Studia i materiały Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy”  

Początki dobrzyckiej rezydencji datują się na okres średniowiecza. Pierwszą wzmiankę źródłowa o Dobrzycy zawiera dokument z 1327 r., w którym jako świadek występuje Mikołaj Dobrzycki. Siedzibą jego potomków – Dobrzyckich herbu Leszczyc pozostała ona jeszcze przez niemal cztery stulecia, do 1717 r.

Dobra dobrzyckie w 1739 r. sprzedał  synowi Antoniemu Gorzeńskiemu, późniejszemu łowczemu i stolnikowi kaliskiemu, który Podobnie jak ojciec brał czynny udział w ówczesnym sejmikowym życiu politycznym, a pod koniec życia żywo zaangażował się w sprawę konfederacji barskiej, zostając w 1769 r. członkiem Wielkopolskiej Izby Konsyliarskiej – naczelnej władzy konfederackiej w Wielkopolsce.

Po śmierci bezdzietnego Generała Augustyna Gorzeńskiego w 1816 r. dobra odziedziczył jego siostrzeniec, Generał Kazimierz Turno. Ciężkie rany odniesione w wojnach napoleońskich sprawiły, że zmarł on już w roku następnym, pozostawiając żonę, Helenę z Rogalińskich, wraz z małoletnimi dziećmi. Jedyny syn tej pary, Jan Napoleon Turno (1806-1821), zmarł przed osiągnięciem pełnoletności.

Za ich czasów dokonano szeregu zmian w pałacu i jego otoczeniu, m.in. wstawiono boczną klatkę schodową w dotychczasowym pomieszczeniu do palenia w piecach, podzielono przepierzeniami większe sale na mniejsze pomieszczenia i zamalowano część polichromii, w tym w Saloniku Groteskowym na parterze, a polichromie głównej klatki schodowej przykryto niemieckim pejzażem romantycznym.

W rękach Czarneckich majątek pozostał aż do 1939 r. Jego właścicielem był najpierw zasłużony dla lokalnej spółdzielczości gospodarczej Józef Czarnecki, a następnie wdowa po nim oraz ich niezamężne córki. W tym okresie majątkiem administrował syn Józefa, Stefan Czarnecki, powstaniec wielkopolski i żołnierz wojny 1920r., a od 1932 r. właściciel Trzebosza i Siekowa.

Najtrudniejsze okazały się lata zapoczątkowane najazdem hitlerowskim w 1939 r.

Pałac jest budynkiem murowanym z cegły, piętrowym, na piwnicach sklepionych kolebkowo. Wzniesiony został na planie dwóch prostokątów zestawionych pod kątem prostym, z portykiem frontowym ustawionym u zbiegu dwutraktowych skrzydeł. Elewacje budynku różnią się ilością osi – zachodnia jest siedmioosiowa, północna sześcioosiowa, południowa i wschodnia trzyosiowe, a fasada pięcioosiowa.

Stanisław Zawadzki urodził się w 1743 r. w okolicach Gniezna w rodzinie szlacheckiej. O jego dzieciństwie i latach młodzieńczych nie wiadomo zbyt wiele. Pierwsze doświadczenia zawodowe pobierał prawdopodobnie u Efraima Szregera. W 1768 r. wyruszył do Rzymu, by wstąpić do Akademii św. Łukasza – najlepszej akademii sztuk pięknych w ówczesnej Europie.

Smuglewicz był dekoratorem teatralnym i autorem malowideł ściennych, które powstawały także przy udziale Franciszka np. w Świacku koło Grodna i w wielkopolskich pałacach wznoszonych przez Zawadzkiego ok. 1800 r. Wykonał freski w pałacu w Śmiełowie, wybudowanym w 1797 r. przez Andrzeja hr. Ostroróg-Gorzeńskiego oraz prawdopodobnie w pałacu w Lewkowie.

O malarzu Robercie Stankiewiczu dostępnych jest mało informacji. Należał on do młodszej generacji malarzy działających już w okresie porozbiorowym, o której wiadomo znacznie miej niż o artystach związanych z mecenatem Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Pochodzący z Bawarii sztukator, urodził się w 1765 roku jako Michael Johhann Zöpf. Ok. jedenastego roku życia przeniósł się wraz z ojcem w okolice Poznania – do Marynpola, gdzie osiedli na stałe.

W niemal wszystkich wnętrzach znajduje się niezwykle bogata i wysokiej klasy artystycznej dekoracja malarska. Płaszczyzny ścian większości pomieszczeń pokrywają iluzjonistycznie malowane imitacje podziałów architektonicznych oraz dekoracji sztukatorskiej i płaskorzeźbionej, w Westybulu Dolnym i Jadalni także dekoracji boniowanej.

Wystrój Salonu przy Jadalni należy obecnie do najskromniejszych w pałacu. W czasie prowadzonych w 1998 r. prac konserwatorskich odsłonięto relikty oryginalnej zaprawy malarskiej. Stan zachowania oryginału w technice wapiennej al secco był bardzo różny. Niektóre partie dekoracji takie jak supraporty zachowane były w stanie szczątkowym, nie pozwalając tym samym na dokładną rekonstrukcję.

Wnętrze sali było wielokrotnie przemalowywane w XIX w., gdy zostało również wtórnie przedzielone ścianką działową, którą usunięto podczas prac konserwacyjnych w latach 50-tych XX w., kiedy to zrekonstruowano również brakujące fragmenty zachowanych polichromii. Całościową rewaloryzację wnętrza przeprowadzono natomiast w latach 1997–1998.

Nazwa saloniku pochodzi od przywołującego symbolikę miłosną motywu figuralnego z dekoracji nad drzwiami: Amora ciskającego strzałami w supraporcie zachodniej i Amora wylewającego wodę – w domyśle na głowę wchodzącego – w supraporcie wschodniej.

Najbogatszy pod względem zachowanej skali dekoracji malarskiej salonik groteskowy spod wtórnych przemalowań został odtworzony w dwóch etapach na przełomie 2001 i 2002 r. W pierwszej kolejności spod klejowych przemalowań rekonstruowano dekorację sufitu, następnie ścian. W trakcie prac zamurowano wtórną wnękę piecową pozostawiając otwór na kominek. Pod odsłoniętymi i rewaloryzowanymi polichromiami zalega starsza warstwa malowideł jak w sypialni obok pochodząca najprawdopodobniej z czasów przebudowy pałacu.

Za czasów Augustyna Gorzeńskiego pomieszczenie to stanowiło najprawdopodobniej sypialnię. Dzięki usytuowanemu niegdyś w ścianie zachodniej piecowi możliwe było dobre dogrzanie pomieszczenia zimą. Na takie przeznaczenie pozwalała także bliskość garderoby oraz wystrój wnętrza, dający możliwość wstawienia łoża w taki sposób, by nie przesłaniało malowideł.

Pomieszczenie garderoby w czasie użytkowania pałacu przez cały XIX i XX wiek ulegało wielu zmianom i wtórnym podziałom.

Dekoracja malarska Sali Balowej, wykonana w latach 1800–1801 przez Antoniego Smuglewicza, podporządkowana została podziałom architektonicznym.

Sala ze sztukaterią to jedno z najbogatszych pod względem wystroju wnętrz w pałacu. Zachowały się sygnatury z datą 1804, co pozwoliło zidentyfikować twórcę dekoracji salonu – był nim działający w Wielkopolsce sztukator Michał Ceptowski.

Dekoracja malarska Biblioteki wykonana została w latach 1800–1801 przez Antoniego Smuglewicza. Jak większość sal i ta była wielokrotnie przemalowywana w XIX i XX w. W latach 1952–1958 Pracownie Konserwacji Zabytków z Torunia wykonały częściową konserwację i oczyściły polichromie. Pełną renowację wykonano w 2004 r.

Dekoracja Malarska Powstała na przeł. XVIII i XIX w. przypisywana jest ona Antoniemu Smuglewiczowi i Robertowi Stankiewiczowi. Ten ostatni mógł być twórcą zwracającej uwagę polichromii wydatnej fasety z wielobarwną dekoracją groteskową, na którą składają się wici roślinne, kwiaty, owoce, gałązki tataraku i wyobrażenia ptaków. Roślinne i kwiatowe motywy fasety powtórzone zostały w centralnej partii sufitu. W tondach nad niszami w narożach Saloniku przedstawiono putta z symbolami trzech zmysłów: wzroku, smaku i słuchu.

W pomieszczeniu zachował się oryginalny klasycystyczny kominek z brązowego marmuru, pochodzący zapewne ze złóż kieleckich. Podczas prac konserwacyjnych stwierdzono również, że wnęka na ścianie zachodniej została wykuta wtórnie. Był w niej piec wspomagający ogrzewanie sali.

Należy przypuszczać, że jest to portret zamówiony z okazji ślubu Augustyna Gorzeńskiego. Skłania do tej hipotezy zapis, jaki znalazłem w aktach majątku Lubostroń. W zbiorach lubostrońskich znajdują się księgi wydatków dóbr Margonin. Margonin był własnością Skórzewskich – Marianny i Franciszka, których córka Aleksandra wydana została za mąż za Augustyna Gorzeńskiego...

W dobrzyckiej rezydencji Gorzeńskiego, scena porwania Sabinek zrealizowana jest w formie płaskorzeźby, zdobiącej Salon ze Sztukateriami. Autorstwo tego dzieła przypisuje się Antoniowi Bianchi i Paolowi Casasopra. Płaskorzeźba wykonana jest w technice basreliefu, w której plastyczne figury „wchodzą” w płaszczyznę pozostawiając ramy. Dobrzycka scena Porwania to odlew z brązowej płyty Giovaniego da Bologny z Logii dei Lanzi we Florencji. Oryginalna płaskorzeźba znajduje się na cokole rzeźby Giambologny przedstawiającej ten sam temat.

W czasie drugiej wojny światowej Niemcy zabrali najpiękniejsze meble do umeblowania domów prywatnych lub placówek takich jak posterunek policji czy dom Związku Kobiet Niemieckich (Bund Deutscher Mädel).

Wnętrze charakteryzuje się dwutraktowym układem, z wysuniętą w płytkie ryzality środkowe sienią przejściową na osi. Symetryczne elewacje są tynkowane, zwieńczone podokapowym gzymsem kostkowym, z boniowanymi narożami i ryzalitami.

Monopter jest budynkiem murowanym z cegły, parterowym, na wysokim podpiwniczeniu.

Budynek charakteryzuje się jednoprzestrzennym wnętrzem. Posiada elewacje tynkowane, rozdzielone gzymsami izwieńczone gzymsem koronującym.

Założenie parkowe pod względem kompozycyjnym jest odizolowane od sąsiadującej z nim miejscowości. Łączą go z nią jedynie perspektywy widokowe z okien piętra pałacu i niektórych miejsc w parku.

Początki parku w Dobrzycy sięgają XVII w. Opis z 1667 r. wymienia oprócz zamku i zabudowań gospodarczych sad, za którym stały cztery stodoły, a dalej owczarnia z „sypaniem” Z zachowanych opisów wynika, że przy zamku istniał ogród włoski otoczony parkanem, pusty i zarosły. Z kolei według sporządzonego w 1737 r. inwentarza, za czasów Aleksandra Gorzeńskiego (1671-1754) ogród włoski miał charakter użytkowy, dostarczał owoców i warzyw na dworski stół.

Park od momentu powstania cieszył się dużym zainteresowaniem współczesnych i potomnych. Stanisław Wodzicki w książce „O hodowaniu, użytku mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów i ziół celniejszych” wydanej w Krakowie w 1830 r. pisze o parku w Dobrzycy w następujący sposób. „W Dobrzycy w dziedzictwie generałowej Turno, ogród angielski gustowny i w rośliny bogaty, przy wspaniałym pałacu”. Również bywający często w Dobrzycy Adam Turno, brat ówczesnego właściciela pałacu, w swym pamiętniku wielokrotnie pisze z podziwem o parku.

W połowie XIX w., za czasów niemieckich właścicieli pałacu – Kottwitzów i Bandelowów, w parki dokonano licznych zmian – dosadzone zostały nowe drzewa, a ścieżkom nadano układ, który przetrwał do dnia dzisiejszego. Do lat dzisiejszych zachowała się też związana z tymi czasami legenda.