STRONA GŁÓWNA

     Dziś obchodzimy rocznicę wybuchu wojny polsko-austriackiej. Dokładnie 209 lat temu, 14 kwietnia 1809 roku o godzinie 19, Wódz Naczelny książe Józef Poniatowski otrzymał list od arcyksięcia Ferdynanda o rozpoczęciu działań wojennych. Dwanaście godzin później wojska agresora przekroczyły granicę Księstwa Warszawskiego na Pilicy. Strona polska w liczbie ok 14 tysięcy żołnierzy, przeciwstawiła się armii w sile 32 tysięcy.

     Konflikt zbrojny pomiędzy Księstwem Warszawskim, a Cesarstwem Austriackim był częścią wojny Napoleona z V Koalicją, której punktem zapalnym było zaangażowanie Napoleona na terenie Półwyspu Iberyjskiego. Obie wojny zakończył pokój zawarty 14 października w Schönbrunn.

     Z wydarzeniami wojny polsko-austriackiej należy wiązać postać generała Kazimierz Turno (1778-1817), właściciela majątku w Dobrzycy z 1816 roku. Kazimierz Turno był synem stolnika kaliskiego Jana i Korduli z Gorzeńskich Turno. Był więc siostrzeńcem Augustyna Gorzeńskiego, budowniczego Dobrzyckiego Pałacu. Turno w młodym wieku służył w armii pruskiej. Był organizatorem i dowódcą oddziału kawalerii 5 pułku strzelców konnych, który w kampanii 1807 roku szczególnie zasłużył się w decydującej bitwie pod Frydlandem. W wieku zaledwie 32 lat został mianowany generałem brygady i komendantem departamentu kaliskiego. W wojnie polsko-austriackiej już jako generał dowodził pułkiem biorącym udział w starciach pod Grzybowem, Górą, Kockiem oraz Sandomierzem. 22 maja 1809 roku wkroczył najpierw na czele pułku do Lwowa, później do Jarosławia.

     Kazimierz Turno jako dowódca 29 brygady w 4 dywizji lekkiej kawalerii wyruszył na wojnę z Rosją w 1812 roku. Brygada brała udział w bitwach pod Mirem, Smoleńskiem, Możajskiem by w końcu dotrzeć do Moskwy. Podczas odwrotu wojsk Napoleona, odniósł rany w bitwie pod Berezyną. Wierząc przekazom, generał Turno wycofując się z pola bitwy, ranny przepłynął lodowatą rzekę wraz z koniem i w przemoczonym ubraniu spędził na mrozie całą dobę. Zmarł w 1817 roku w wyniku odniesionych wcześniej ran.

     Generał Turno był oddany Napoleonowi i sprawie polskiej, w młodości pragnął wstąpić do Legionów Polskich formowanych we Włoszech, był również ochotniczym fundatorem oddziału zbrojnego. Wierzył, że dzięki Cesarzowi Francuzów odrodzi się niepodległe państwo polskie. Swojego jedynego syna nazwał na jego cześć imieniem Jan Napoleon. Kazimierz Turno za swoje zasługi został odznaczony krzyżem kawalerskim Orderu Virtuti Militari i krzyżem oficerskim Legii Honorowej.

     Pod koniec maja 2018 roku ukaże się najnowsza publikacja autorstwa Kazimierza Balcera wydana nakładem Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy pod tytułem Generał Kazimierz Turno (1778-1817) i jego Dobrzyca.


                                                                  Szkic do obrazu Bitwa pod Raszynem- Juliusz Kossak, akwarela z 1884 r.