STRONA GŁÓWNA

SZKUDŁA
Gmina Gołuchów
Pałac Heinricha Bienecka z lat 80. XIX w.

POŁOŻENIE: Założenie pałacowe usytuowane jest w południowo-wschodniej części wsi, nad rzeczką Trzemną. 51°48’45” N 17°54’57” E.

PAŁAC wzniesiony został w latach 80. XIX w. z użyciem form tzw. „stylu królowej Anny”. Po 1970 r. został zdewastowany. Jest to obiekt murowany, parterowy, posiadający użytkowe poddasze. Nakryty jest wysokim dachem czterospadowym z piętrowymi facjatami i dwuspadowymi – nad piętrowymi facjatami. W dwóch narożach rozmieszczone są piętrowe wieże, z których południowo-wschodnia jest sześcioboczna i kryta hełmem ostrosłupowym, a północno—wschodnia – ośmiokątna, z hełmem cebulastym. Elewacje licowane są czerwoną cegłą i skontrastowane z szarym tynkowanym obramowaniem okien, gzymsów, boni na narożnikach gzymsu wieńczącego cokół, parapetowego i koronującego – z motywem palmet. Zachowały się oryginalne kute kraty okienne i resztki neobarokowej stolarki okiennej. Twórcą pałacu jest prawdopodobnie architekt berliński.


PARK powstał w 1. połowie XIX w. Założony został na planie nieregularnego wieloboku. Zajmuje obecnie powierzchnię 3,14 ha. Zachowała się północna cześć ceglanego ogrodzenia z bramą. Drzewostan jest skromny, głównie rodzimy.

WŁAŚCICIELE:

- 1370 – Boguchwał
- 1394-1400 - Mieczko (Mieczysław) ze Szkudły, z rodu Świnków
- 1401-ok. 1423 – część – Andrzej, wicepodsędek w Kaliszu; część - Jaśko Sukowiec; część – (1409-1418) - Pietrasz (Piotr) z rodu Świnków, którego synem był zapewne  
                          Piotr Świnka ze Szkudły, występujący w latach 1421-1424
- 1428-1448 – część - Mikołaj Świnka i Andrzej, synowie ww. Piotra; część (1424-1446) -  Świętomir ze Szkudły; część (1444-1449) - Jan Piwoński ze Szkudli
- 1453 – część - Mikołaj, syn Dobrochny ze Szkudli
- 1457 – część – Małgorzata, wdowa po ww. Mikołaju ze Szkudli
- przed 1469 – część – Dorota Łobeska, żona Mikołaja ze Szkudli; część - Anna Szkudlska, żona mieszczanina pleszewskiego Wojciecha Sojki wraz ze swoją siostrą
                        niedzielną Małgorzatą Szkudlską, żoną Piotra Rosowskiego; część – Andrzej z Kuchar i panna Katarzyna, córka zm. Andrzeja Świnki Szkudlskiego
- 1469-1475 – część - Jan Szkudlski z żoną Jadwigą z Kolnickich; część – Katarzyna ze Szkudli, córka Andrzeja, żona młynarza z Sulmierzyc - Pawła
- 1482-1494 – Mikołaj Piwoński h. Prawdzic, syn ww. Jana, dr. dekretów, archidiakon śremski,  wikariusz in spiritualibus i oficjał generalny poznański; jego brat Jan
                        Piwoński (zm. 1493); ich brat Stefan ze Szkudli, proboszcz w Gostyniu; część – Wojciech, Grzegorz i Łukasz; po 1493 – część - Jadwiga, wdowa po ww.
                       Janie Piwońskim, żona 2.voto Wojciecha Żakowskiego, z dziećmi:  Mikołajem, Pawłem, Stanisławem, Stefanem, Katarzyną i Zofią
- 1498 - Wincenty Szkudlski
- 1511 – część - Maciej Strzedzewski
- 1565 - Jan Szkudlski
- 1579 - Jan i Piotr Szkudlscy
- 1580 - Jan Szkudlski (zm. przed 1598)
- 1591-1618 - Piotr Szkudlski, syn Jana, z żoną Anną Strzeźmińską
- przed 1642 - Adam Szkudlski, żonaty z Anną Karską; wdowa po nim poślubiła ok. 1642 r. Zygmunta Bąkowskiego z Zaborowa h. Gryf
- 1692 - Franciszek Szkudlski
- 1699 - Stanisław Molski h. Korab
- 1704 - Jadwiga Zdzienicka, wdowa po Janie Franciszku Szkudlskim, 2.voto żona Stanisława Molskiego, wraz z synami Teofilem i Andrzejem oraz córkami Konstancją i
             Anną
- 1724 - podział dóbr między braci Andrzeja i Bogusława Szkudlskich
- 1729 - Joanna Szkudlska
- 1755 - Józef Grudzielski h. Korab
- 1763 – część -  Jakub i Franciszka z Dobrzyckich Kosiccy; część – Szkudlscy
- 1765 – część - wdowa Franciszka z Dobrzyckich Kosicka
- 1788-1789 - Antoni Szkudlski i jego żona Urszula z Walknowskich h. Wieruszowa
- 1807-1841 - Ludwik Biskupski h. Szreniawa 2, posesor Dobrzycy, z żoną Teresą z Walknowskich Szkudlską
- 1841 - Ferdinand Gembitzki
- 1846-1859 - Philipp Sandberg
- 1872 - Gembitzky z Ostrowa Wlkp.
- ok. 1881 - Heinrich Bieneck, właściciel dóbr Baby w pow. odolanowskim
- 1899 - Max Bieneck, dotychczasowy dzierżawca
- 1904-1907 - konsul Hermann Becker, właściciel Kuczkowa
-1918-1927 - Edgard Lorentz von Langendorffa, mąż Ellynor Becker, córki ww. Hermanna
- 1927-1945 - rozwiedziona Ellynor von  Langendorff z d. von Becker
- do dn. 24 IV 1945 r. 543 ha majątku zostało rozparcelowanych między 71 rodzin.

 Literatura:

Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. VI, wyd. i opr. A. Gąsiorowski i H. Kowalewicz, Warszawa-Poznań 1982; t. VII, wyd. i opr. A. Gąsiorowski i R. Walczak, Warszawa-Poznań 1985; t. VIII, wyd. i opr. A. Gąsiorowski i T. Jasiński, Warszawa-Poznań 1989; t. X, wyd. i opr. A. Gąsiorowski i T. Jasiński, Poznań 1993; Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen, Berlin 1872; Amtliches Fernsprechbuch für den Bezirk der Reichspostdirektion Posen 1942; Cieślak T.,  Nadzieje i rzeczywistość. Ziemia pleszewska w latach 1945-1947, Rocznik Pleszewski 2012, s. 243- 269; Güter=Adressbuch der Provinz Posen, Stettin 1907; Jurek T., Nieznane zapiski heraldyczne z ksiąg sądowych kaliskich w XV wieku, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, n.s., t. 1: 1993, s. 134-147; Kozierowski S., Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 47: 1920,  t. 2 (M-Z), Poznań 1922; Kurtzgefasstes Staatistisches Handbuch der Provinz Posen (…), Posen 1865; Małyszko S., Gajda Ł., Majątki wielkopolskie, t. II, Powiat pleszewski, Szreniawa 1997; Niederstetter J., Verzeichnis sammtlicher Ritter-und anderer selbstandigen grosseren Güter der Provinz Posen mit Angabe ihrer Besitzer, Posen 1859; Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, wyd. J. N. Bobrowicza, Lipsk 1846; Powiat kaliski w XVI wieku, Warta. Tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu, nr 632 z 8 VIII 1886 r., s. 5568-5569; nr 633 z 15 VIII 1886, s. 5576-5578; nr  634 z 22 VIII 1886 r., s. 5564-5566; nr 635 z 29 VIII 1886 r., s. 5572-5574; nr 636 z 5 IX 1886 r., s. 5778-5780; nr 637 z 12 IX 1886 r., s. 5809-5811; nr 638 z 19 IX 1886 r., s. 5816-5818; nr 639 z 26 IX 1886 r., s. 5603; nr 640 z 3 X 1886 r., s. 5611; nr 641 z 10 X 1886 r., s. 5619; nr 642 z 17 X 1886 r., s. 5628-5630; nr 643 z 24 X 1886 r., s. 5636-5638; nr 644 z 31 X 1886 r., s. 5645-1648; nr 645 z 7 XI 1886 r., s. 5652-5654; nr 646 z 14 XI 1886 r., s. 5659-5661; nr 647 z 21 XI 1886 r., s. 5669-5670; nr 648 z 28 XI 1886 r., s. 5676-5678; nr 649 z 5 XII 1886 r., s. 5682-5684; nr 650 z 12 XII 1886 r., s. 5682-5684; nr 650 z 12 XII 1886 r., s. 5693-5695; nr 651 z 19 XII 1886 r., s. 5700-502; nr 652 z 26 XII 1886 r., s. 5708-5710; nr 653 z 9 I 1887 r., s. 5716-1718; nr 654 z 16 I 1887 r., s. 5724-5726; nr 655 z 23 I 1887 r., s. 5733-5734; nr 656 z 30 I 1887 r., s. 5741-5742; nr 657 z 6 i 13 II 1887 r., s. 5748-5749; nr 658 z 20 II 1887 r., s. 5755-5756; nr 659 z 27 II 1887 r., s. 5768; nr 660 z 6 III 1887 r., s. 5772-5774; nr 661 z 13 III 1887 r., s. 5781-5782; nr 662 z 20 III 1887 r., s. 5790; nr 663 z 27 III 1887 r., s. 5797; nr 664 z 3 IV 1887 r., s. 5806; nr 665 z 10 IV 1887 r., s. 5814; nr 668 z 1 V 1887 r., s. 5888; nr 669 z 8 V 1887 r., s. 5846; nr 671 z 22 V 1887 r., s. 5861; nr 672 z 29 V 1887 r., s. 5869-5870; nr 673 z 5 VI 1887 r., s. 5877-5878; nr 675 z 19 VI 1887 r., s. 5892-5893; nr 676 z 26 VI 1887 r., s. 5901-5902; nr 677 z 3 VII 1887 r., s. 5909; nr 678 z 10 VII 1887 r., s. 5918; nr 679 z 17 VII 1887 r., s. 5925; Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, Warszawa 1890; Ziółkowski J., Podręcznik statystyczno-adresowy większej własności polskiej w W. Księstwie Poznańskiem i Prusach Zachodnich, Poznań 1890; Żychliński T., Stosunek polskiej a niemieckiej większej własności w Wielkiem Księstwie Poznańskiem przed 30 laty a dzisiaj, Poznań 1978; Hermann von Becker, Kaestner & von Urah’s Genealogische Adelsdatenbank;  Sprzedali ziemię Niemcom. Niniejsze opracowanie powstało na podstawie akt znajdujących się w Archiwum Państwowym w Poznaniu, http://www.kronikisredzkie.pl/sprzedali-ziemie-niemcom/; Teki Dworzaczka.