Ta strona używa plików cookie w celu usprawnienia i ułatwienia dostępu do serwisu oraz prowadzenia danych statystycznych. Dalsze korzystanie z tej witryny oznacza akceptację tego stanu rzeczy.
Polityka Prywatności    Informacja o przetwarzaniu danych osobowych    AKCEPTUJĘ
MZD logo Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy

 

 

STRONA GŁÓWNA

2018-01-12

Autor: Katarzyna Podczaska

Kowalew

KOWALEW
Gmina Pleszew
Dwór Leona Mukułowskiego z 2. poł. XIX w.


Kowalew
Fot. Katarzyna Podczaska 2018.

 

POŁOŻENIE: Założenie dworskie położone jest w południowo-zachodniej części wsi, przy skręcie drogi Pleszew-Dobrzyca. 51°53’24” N 17°44’10” E.


Kowalew                                                                                                        Fot. Katarzyna Podczaska 2018.

DWÓR wzniesiony został w 2. połowie XIX w. w stylu neoklasycystycznym. W 1927 r. został wyremontowany i rozbudowany o werandę przez Karola Konstantego Belinę Brzozowskiego. Jest to budynek murowany, piętrowy, nakryty dachem czterospadowym z latarnią. Posiada plan prostokąta. Od północy boczne wejście prowadzi na podwórze i do kuchni dworskiej. Elewacje podzielone są gzymsami kordonowymi, zwieńczone belkowaniem i gzymsami z konsolkami i opięte pilastrami w tzw. wielkim porządku. Fasada posiada pseudoryzalit, zamknięty trójkątnym naczółkiem, poprzedzonym przedsionkiem nakrytym balkonem. Okna posiadają profilowane obramienia i nadokienniki.


PARK założony został w końcu XIX w. na planie wieloboku. Zajmuje obszar 2,97 ha. Posiada 3 połączone stawy, niegdyś rybne. Od wschodu znajduje się brama wjazdowa w postaci dwóch murowanych bramek z furtkami, między którymi tkwią drewniane wrota. Od bramy prowadzi przez mostek droga do owalnego podwyższonego podjazdu, z którego schodzi się schodkami otoczonymi balustradą. W północno-wschodniej części park znajduje się pagórek mieszczący pierwotnie lodownię. W parku rosną głownie kasztanowce białe, jesiony wyniosłe, klony pospolite, świerki; spotkać można także okazy jałowca pospolitego odmiana irlandzka i wirginijska, migdałowca trójklapowego, orzecha szarego.

WŁAŚCICIELE:

- 1414 - Pietrasz (Piotr)
- 1447 – Michał
- 1457 - bracia Stefan i Jan
- 1487-1499 – Wawrzyniec, żonaty z Anną z Malinia
- 1565 – Jan
- 1579 – Bartłomiej
- 1580 - Bartłomiej Kowalewski i Kasper Rososki
- 1591 - Stanisław Rososki i Wojciech Kowalewski, żonaty z Anną z Wielżyna
- 1614-1618 – Teofila Kowalewska, córka ww. Wojciecha, z mężem Mikołajem Parczewskim
- 1633 – Małgorzata Parczewska, córka ww. Mikołaja, żona Dobrogosta „Skarba” Waliszewskiego
- 1640 – Jan Gniewkowski h. Cholewa
- 1643 – część – Dobrogost „Skarb” Waliszewski (zm. 1645/1651); część - Sebastian Grzębski
- ? - Sebastian Gniewkowski
- 1644 – część - Sebastian Grzębski
- ? - Adam Kurcewski h. Śreniawa
- 1686-1691 - Krzysztof Baranowski h. Ostoja
- 1691-1699/1704 – Wawrzyniec i Antoni Baranowscy, synowie ww. Krzysztofa
- 1699/1704-1713/1720 – ww. Wawrzyniec Baranowski
- 1760-1805 - ks. Józef z Komorza Kurcewski h. Śreniawa, prałat-dziekan kolegiaty w Choczu, dziedzic Czermina, który wcześniej był szlachcicem i mężem Wiktorii
                      Nowowieyskiej
- 1811 - Franciszek Zielonacki h. Leszczyc i Kazimierz Kurcewski (zm. 1814)
- 1822-1859 – Józef Kurcewski, syn Antoniego i Marianny
- 1873-1891 - Leon Mukułowski h. Bończa
- 1891 - Komisja Kolonizacyjna
- 1911 - parcelacja majątku, pozostawienie resztówki, której właścicielem był w latach 1903-1927 Bruggemann, a po nim, od 1927 do 1942  –  Karol Konstanty Belina
             Brzozowski z żoną Zofią Karoliną z Krasińskich; 1947 - resztówkę przejęło Państwo Polskie; weszła ona w skład PGR Taczanów; 1956 - dziedziczy troje dzieci
             Karola Konstantego Belina Brzozowskiego: Elżbieta (ur. 23 VIII 1909 r.), zamężna za Konstantym Gozimirskim; Krystyna Maria (ur. 16 VII 1910 r.), żona Karola
             Anatola Potockiego i Karol Belina Brzozowski (ur. 23 II 1917 r.). We dworze w Kowalewie zamieszkała córka Elżbieta wraz z mężem Konstantym Gozimirskim.


Literatura:

Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen, Berlin 1872; Amtliches Fernsprechbuch für den Bezirk der Reichspostdirektion Posen 1941, 1942; Güter=Adressbuch der Provinz Posen, Stettin 1907; Kozierowski S., Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 47: 1920, t. 1 (A-Ł), Poznań 1921; Kurtzgefasstes Staatistisches Handbuch der Provinz Posen (…), Posen 1865; Kwilecki A., Ziemiaństwo wielkopolskie. Między wsią a miastem, Poznań 2001; Małyszko S., Gajda Ł., Majątki wielkopolskie, t. II, Powiat pleszewski, Szreniawa 1997; Niederstetter J., Verzeichnis sammtlicher Ritter-und anderer selbstandigen grosseren Güter der Provinz Posen mit Angabe ihrer Besitzer, Posen 1859; Non omnis moriar. Groby i sylwetki ziemian z powiatu pleszewskiego, Dobrzyca 2011; Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, wyd. J. N. Bobrowicza, Lipsk 1846; Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, Warszawa 1885; Żychliński T., Stosunek polskiej a niemieckiej większej własności w Wielkiem Księstwie Poznańskiem przed 30 laty a dzisiaj, Poznań 1978; Teki Dworzaczka.

 

 

 

 

 

 

 

FACEBOOK INSTAGRAM YOUTUBE TWITTER WCAG

Bądź na bieżąco

NEWSLETTER