STRONA GŁÓWNA

BRZEZIE
Gmina Pleszew
Dwór Ignacego Skoroszewskiego z 3. ćw. XIX w.

                                                                                                          Fot. Katarzyna Podczaska 2018.

POŁOŻENIE: Założenie dworskie usytuowany jest w północno-wschodnim krańcu Brzezia i oddzielony od wsi doliną rzeki Ner. 51°53’09,14” N 17°51’28,83” E. 


DWÓR wybudowany został w 3. ćwierci XIX w. (w 1880 r.?) w cegle. Jest parterowy i posiada piętrową, zryzalitowaną część środkową; nakryty jest dachami dwuspadowymi o niewielkim nachyleniu. Od południa posiada taras ogrodowy, a od wschodu – przybudówkę wejściową. Otwory okienne zamknięte są prosto, część z nich posiada opaski wyrabiane w tynku, a te znajdujące się w fasadzie – profilowane gzymsy nadprożne. Zachowała się żeliwna balustrada balkonu. 

Fot. Katarzyna Podczaska 2018.

PARK zajmuje powierzchnię 3,95 ha i otacza dwór. Założony został w połowie XIX w. Posiada rzut zbliżony do litery Z. Obecnie składa się z dwóch części, które niegdyś połączone były sadem-warzywnikiem. Drzewostan jest nieliczny. Składają się nań głównie jesiony, klony, sosny i świerki. W parku znajdowała się niegdyś lodownia, staw i altana. 


WŁAŚCICIELE:

- do 1338 – Stanisława i Wisenga
- 1338-1341 – część – Felicja, żona Mikołaja z Topoli
- pocz. XV w. - lata 30. XV w. – Lutek z Brzezia h. Doliwa, sędzia kaliski oraz Jan
- 1436-1438 – Stachna, wdowa po ww. Janie wraz z synami Michałem, Marcinem, Piotrem i Maciejem
- do 1474 – część - Dorota
- 1474 - część - ks. Jan Dominikowski, proboszcz wiślicki, kantor włocławski, który odziedziczył ją po swojej matce Dorocie
- ? – ks. Jakub Dominikowski, kanonik poznański i Jakub Siedlemiński
- 1495 - Mikołaj Rola z Bratuszyna
-  1495-1502/1505 – ponownie Jakub Siedlemiński
-  1502/1505 – w imieniu nieletnich dzieci ww. Jakuba Siedlemińskiego - ich stryj, Jan Turski, który poślubił Katarzynę Siedlemińską, córkę Jakuba
- przed 1523 - Benedykt Siedlemiński
- do 1529 - Dorota Siedlemińska, żona Macieja Brzozogajskiego
- 1529-1545 - Maciej z Łowicza Łowicki
- 1545-1549 - Stanisław Łowicki
- 1549-1568 - Bartłomiej Chwalibogowski h. Nałęcz
- 1568 – Katarzyna z Suchorzewskich Chwalibogowska, żona Bartłomieja oraz jego synowie: Jana, Bartłomiej i Mikołaj oraz pięć córek
- 1579 - Bartłomiej i Mikołaj Chwalibogowscy, synowie ww. Bartłomieja i Katarzyny
- 1580 - Bartłomiej Chwalibogowski
- 1589-1619 - Mikołaj Chwalibogowski
- 1619 - Marcin i Stanisław Chwalibogowscy, synowie ww. Mikołaja
- do ok. 1639 - Władysław Chwalibogowski
- ok. 1639-1642 - Stanisław Przyjemski h. Rawicz, starosta generalny Wielkopolski, marszałek nadworny koronny, starosta międzyłęgski i osiecki
- 1642-1646 - Anna Beata z Bnina Opalińska, wdowa po ww. Stanisławie Przyjemskim, 2.voto żona Jakuba Hieronima Rozdrażewskiego h. Doliwa, starosty konińskiego
- 1649–1661 - Andrzej Przyjemski, syn ww. Stanisława i Anny z Opalińskich, dworzanin królewski, chorąży kaliski
-  1669  - część - Stanisław Rudnicki h. Lis
- przed 1672 - Falibogoski, Róża Nieświatowska i Anna Falibogoska – żona Wojciecha Rudnickiego oraz syn Wojciecha – Szymon
- ?- Szymon i Stanisław Rudniccy h. Lis
- 1678/1684 - ww. Stanisław Rudnicki
- 1700-1704 – Wojciech (zm. 1708), Michał, Marcin i Franciszek bracia Rudniccy
- 1708 – część - Maciej Radomicki h. Kotwicz, wojewoda inowrocławski
- 1715 – część - Anna z Rokossowskich Rudnicka 1.voto Turska, wdowa po Wojciechu Rudnickim, wraz z córkami Teresą i Katarzyną
- 1715-1760 -  część - Katarzyna Rokossowska, żona Jakuba Mostowskiego h. Dołęga, wraz z dziećmi: Maciejem, Antonim, Wojciechem Janem i Marianną
- 1760 – część - Andrzej Bogdański h. Prus III, komornik graniczny kaliski, sędzia ziemski kaliski 
- 1763 – połowa - Eleonora Stępczyńska, córka Egidiusza Stępczyńskiego i Teresy z Rudnickich, a żona Tomasza Moraczewskiego
- do 1772 - Marcin Małachowski h. Gryf (?), skarbnik czernichowski
- do 1773 - Marianna z Bielickich Małachowska, wdowa po ww. Marcinie
- 1773 – część - Andrzej Bogdański h. Prus III, a część – Franciszka z Małachowskich Frankemberkowa, siostra jego żony
- 1780– 1791- całość – Andrzej Bogdański h. Prus III
-  1791 – dzieci Andrzeja Bogdańskiego: Teresa (poślubiła Macieja Rudnickiego, burgrabiego grodzkiego wschowskiego); Barbara; Marianna; Zofia Joanna; Wiktoria;
               Konstancja Ludwika;  Julianna (poślubiła 1. Jakuba Kiedrzyńskiego, 2. Józefa Madalińskiego); Ignacy; Ludwik, wojski mniejszy kaliski, komornik ziemski kaliski,
               dziedzic Pawłówka, Twor, Sulęcina i Borowa; Maciej, dziedzic Pawłówka i Żakowic; Aleksy Wincenty; Mateusz  Leon, zamieszkały w Pawłowie; Łukasz Piotr z
              Alkantry Jan Kanty; Maksymilian  Edward, dzierżawca dóbr narodowych Pierzyska i Walenty
- do 1846 – kolejni Bogdańscy
- 1847-1856 - Edmund Józefat Mikorski h. Ostoja 1
-  1856-1877 - jego szwagier Ignacy Skoroszewski h. Awdaniec
-  1877-1890 – Maria Skoroszewska, córka ww. Ignacego, żona Tomasza Siemieńskiego
- 1900-1920 - konsul Hermann Becker z Kuczkowa 
-  1920-1924 – Willy Becker, syn ww. Hermanna
- 1924-1945 - Joanna Eleonora Łucja Ingard, córka ww. Williego, żona barona Joachima von Leesen 


Literatura:

Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen, Berlin 1872; Amtliches Fernsprechbuch für den Bezirk der Reichspostdirektion Posen 1941, 1942; Dunin-Borkowski J.S.T., Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich, Warszawa-Lwów 1908; Güter=Adressbuch der Provinz Posen, Stettin 1907; Kozierowski S., Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 47: 1920, t. 1 (A-Ł), Poznań 1921; Kurtzgefasstes Staatistisches Handbuch der Provinz Posen (…), Posen 1865; Małyszko S., Gajda Ł., Majątki wielkopolskie, t. II, Powiat pleszewski, Szreniawa 1997; Niederstetter J., Verzeichnis sammtlicher Ritter-und anderer selbstandigen grosseren Güter der Provinz Posen mit Angabe ihrer Besitzer, Posen 1859; Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, wyd. J. N. Bobrowicza, Lipsk 1846; Powiat kaliski w XVI wieku, Warta. Tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu, nr 632 z 8 VIII 1886 r., s. 5568-5569; nr 633 z 15 VIII 1886, s. 5576-5578; nr 634 z 22 VIII 1886 r., s. 5564-5566; nr 635 z 29 VIII 1886 r., s. 5572-5574; nr 636 z 5 IX 1886 r., s. 5778-5780; nr 637 z 12 IX 1886 r., s. 5809-5811; nr 638 z 19 IX 1886 r., s. 5816-5818; nr 639 z 26 IX 1886 r., s. 5603; nr 640 z 3 X 1886 r., s. 5611; nr 641 z 10 X 1886 r., s. 5619; nr 642 z 17 X 1886 r., s. 5628-5630; nr 643 z 24 X 1886 r., s. 5636-5638; nr 644 z 31 X 1886 r., s. 5645-1648; nr 645 z 7 XI 1886 r., s. 5652-5654; nr 646 z 14 XI 1886 r., s. 5659-5661; nr 647 z 21 XI 1886 r., s. 5669-5670; nr 648 z 28 XI 1886 r., s. 5676-5678; nr 649 z 5 XII 1886 r., s. 5682-5684; nr 650 z 12 XII 1886 r., s. 5682-5684; nr 650 z 12 XII 1886 r., s. 5693-5695; nr 651 z 19 XII 1886 r., s. 5700-502; nr 652 z 26 XII 1886 r., s. 5708-5710; nr 653 z 9 I 1887 r., s. 5716-1718; nr 654 z 16 I 1887 r., s. 5724-5726; nr 655 z 23 I 1887 r., s. 5733-5734; nr 656 z 30 I 1887 r., s. 5741-5742; nr 657 z 6 i 13 II 1887 r., s. 5748-5749; nr 658 z 20 II 1887 r., s. 5755-5756; nr 659 z 27 II 1887 r., s. 5768; nr 660 z 6 III 1887 r., s. 5772-5774; nr 661 z 13 III 1887 r., s. 5781-5782; nr 662 z 20 III 1887 r., s. 5790; nr 663 z 27 III 1887 r., s. 5797; nr 664 z 3 IV 1887 r., s. 5806; nr 665 z 10 IV 1887 r., s. 5814; nr 668 z 1 V 1887 r., s. 5888; nr 669 z 8 V 1887 r., s. 5846; nr 671 z 22 V 1887 r., s. 5861; nr 672 z 29 V 1887 r., s. 5869-5870; nr 673 z 5 VI 1887 r., s. 5877-5878; nr 675 z 19 VI 1887 r., s. 5892-5893; nr 676 z 26 VI 1887 r., s. 5901-5902; nr 677 z 3 VII 1887 r., s. 5909; nr 678 z 10 VII 1887 r., s. 5918; nr 679 z 17 VII 1887 r., s. 5925; Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego i W. Walewskiego, Warszawa 1880; Ziółkowski J., Podręcznik statystyczno-adresowy większej własności polskiej w W. Księstwie Poznańskiem i Prusach Zachodnich, Poznań 1890; Żychliński T., Stosunek polskiej a niemieckiej większej własności w Wielkiem Księstwie Poznańskiem przed 30 laty a dzisiaj, Poznań 1978; Edward Tomicki, My Heritage; Hermann von Becker, Kaestner & von Urah’s Genealogische Adelsdatenbank; Ignacy Skoroszewski+Maria Medarda Bogumiła Tomicka http://www.barbarafamily.eu/webtrees/family.php?famid=F11407&ged=Spytek; Klint P., Przyjemscy z Przyjmy – Wielkopolska w XVI-XVIII wieku, http://stammreihen.de/getperson.php?personID=I844722V&tree=tree1; M. J. Minakowski Genealogia potomków Sejmu Wielkiego; Sprzedali ziemię Niemcom. Niniejsze opracowanie powstało na podstawie akt znajdujących się w Archiwum Państwowym w Poznaniu, http://www.kronikisredzkie.pl/sprzedali-ziemie-niemcom/; Stanisław Przyjemski h. Rawicz, opr. W. Dworzaczek, Internetowy Polski Słownik Biograficzny.