2015-11-08
Autor: Sylwia Kuźnicka
Porwanie Sabinek
Przedstawienie porwania Sabinek jest bardzo popularny w sztuce począwszy od XIV wieku, przede wszystkim na terenie Włoch, Francji i Niemiec. Temat ten, pochodzący z historii starożytnego Rzymu, jest znany z przekładów Liwiusza, Plutarcha a także Charles’a Rollin. Podaje się, że w czasach gdy Romulus zakładał miasto Rzym, rozkazał on porwać kobiety sabińskie, by przymuszone do małżeństwa z Rzymianami, zapewniły rozwój populacji.
„Romulus (…) założył miasto, które od swego imienia nazwał Roma, a dla utrwalenia nowego społeczności użył metody dość prostackiej, nie zapominajmy jednak, że jak przystało na wielkiego człowieka, patrzył daleko w przyszłości i kierował się potrzebą wzmocnienia królestwa oraz jego ludności. Gdy panny sabińskie z najlepszych rodów przybyły do Rzymu, by obejrzeć igrzyska, które z woli Romulusa miały się do tej pory corocznie odbywać w cyrku na cześć Konsusa, władca kazał je porwać , a następnie połączył ślubem z najlepszymi rodzinami w mieście. Z tego powodu Sabinowie wszczęli wojnę przeciwko rzymianom; walki toczyły się ze zmiennym szczęściem, aż wreszcie na prośbę porwanych kobiet zawarto pokój z Tytusem Tacjuszem, królem Sabinów, których Romulus przyjął do swego państwa i dał im prawo uczestniczenia w obrzędach religijnych, a z ich królem podzielił się władzą. (…)1”
W dobrzyckiej rezydencji Gorzeńskiego, scena porwania Sabinek zrealizowana jest w formie płaskorzeźby, zdobiącej Salon ze Sztukateriami. Autorstwo tego dzieła przypisuje się Antoniowi Bianchi i Paolowi Casasopra2. Płaskorzeźba wykonana jest w technice basreliefu, w której plastyczne figury „wchodzą” w płaszczyznę pozostawiając ramy3. Dobrzycka scena Porwania to odlew z brązowej płyty Giovaniego da Bologny z Logii dei Lanzi we Florencji4. Oryginalna płaskorzeźba znajduje się na cokole rzeźby Giambologny przedstawiającej ten sam temat.
Dobrzycka płaskorzeźba została zniszczona w latach 50 – tych, kiedy sale pałacu pełniły funkcję magazynów na zboże. Utrącono wówczas partie postaci, a butem wybito dziurę w środkowej części kompozycji. Relief obecnie odrestaurowany i zabezpieczony, nie został zrekonstruowany.
1Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta, Księgi I – V, przekł A. Kościółek, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968, s. 15-21.
2E. Andrzejewska, J. Witkowski, Salon ze Sztukateriami pałacu w Dobrzycy, [w:] Quart, Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, Nr 1(1)/2006, s. 14.
3M. Karalus, Porwanie Sabinek. Fragment dekoracji Salonu ze Sztukateriami w Pałacu w Dobrzycy, Notatki Dobrzyckie, nr 34/2009, s. 3.
4M. Karalus, loc. cit.
