2015-12-01
Pierwsi Właściciele - Dobrzyccy h. Leszczyc (XIV w. - 1717)
Herb Bróg (Leszczyc).
za: www.wikipedia.pl
Początki dobrzyckiej rezydencji datują się na okres średniowiecza. Pierwszą wzmiankę źródłowa o Dobrzycy zawiera dokument z 1327 r., w którym jako świadek występuje MIKOŁAJ DOBRZYCKI. Siedzibą jego potomków – Dobrzyckich herbu Leszczyc pozostała ona jeszcze przez niemal cztery stulecia, do 1717 r.
Spośród przedstawicieli rodu, których znaczenie i działalność nie wychodziły wówczas na ogół poza najbliższą okolicę, wyróżniał się żyjący w XV w. TUMLIN DOBRZYCKI, zaliczający się do bliskiego otoczenia starosty generalnego wielkopolskiego Łukasza Górki, dzięki któremu zapewne pełnił m.in. urzędy burgrabiego kaliskiego i podwojewodziego kościańskiego.
Synowie Tumlina, Jan (zm. przed 1481 r.) i Grzymko (zm. po 1510 r.) dali początek dwóm liniom rodu, które podzieliły pomiędzy siebie Dobrzycę. Pierwsza z nich, wywodząca się od Jana Dobrzyckiego, pozbyła się swojej części dóbr już pod koniec XVI w. na rzecz Bojanowskich (jako jej właściciele wymieniani są później także Mycielscy, Żychlińscy i Jaskólscy).
Przedstawiciele drugiej linii rodu, wywodzącej się od Grzymka Dobrzyckiego, utrzymali się na swoim dziedzictwie aż do 1717 r. Spośród ich przedstawicieli warto wspomnieć żyjącego w I poł. XVII w. ADAMA FRANCISZKA DOBRZYCKIEGO (ZM. 1664), za którego czasów dokonano rozbudowy rodowej siedziby, nadając jej, dzięki dostawieniu części południowej, zachowany do dziś, charakterystyczny kształt litery „L”. W okresie przejmowania majątku przez jego syna JANA WOJCIECHA DOBRZYCKIEGO (1624-1690), starostę ciechanowskiego, tytułowanego również sekretarzem królewskim, sporządzano natomiast najstarszy zachowany do dziś opis rodowej siedziby.
Syn Jana Wojciecha, MICHAŁ DOBRZYCKI (1660-1715) zdołał w 1697 r. wykupić z rąk Jaskólskich pozostającą w ich posiadaniu część Dobrzycy, dzięki czemu ponownie scalił podzielone niegdyś dobra. W niespełna dwadzieścia lat później, w 1717 r., na mocy sporządzonej trzy lata wcześniej umowy, wdowa po nim sprzedała rodową siedzibę ALEKSANDROWI GORZEŃSKIEMU (1671-1754).
Źródło: R. Kąsinowska, Dobrzyca. Fortalicja. Pałac. Muzeum, Dobrzyca 2007, s. 9-28.
Biografie przedstawicieli rodu - przejdź dalej
REZYDENCJA DOBRZYCKICH
FORTALICJA
Zapewne ok. 1440 r., za czasów Tumlina Dobrzyckiego, w miejscu dzisiejszego pałacu powstała fortalicja, mająca pierwotnie postać drewnianego dworu z dostawioną murowaną wieżą, której relikty przetrwały do dziś w pałacowych piwnicach. Na pocz. XVI w. budowlę drewnianą zastąpiono murowaną, którą następnie rozbudowano o dodatkowe trakty pomieszczeń od strony południowej i wschodniej (nastąpiło to zapewne na przełomie XVI i XVII stulecia). Nie zachowały się niestety informacje o jej wyglądzie - podczas prowadzonych na przełomie lat 80. i 90. XX w. prac badawczych odnaleziono jedynie liczne kafle, gł. z 3 ćw. XVI w. i z ok. 1600 r.
Fragment kafla piecowego z II poł. XVI w., z postacią prezentującą herb Leszczyc.
KAMIENICA NA KOPCU
W połowie XVII w., za czasów Adama Franciszka Dobrzyckiego rozbudowano ją o część południową, nadając budowli zachowany do dziś, charakterystyczny kształt litery „L”.Zachowane opisy owej budowli, zwanej „kamienicą na kopcu”, sporządzono w 1667 r. (podczas przejmowania majątku przez Jana Wojciecha Dobrzyckiego) i w 1717 r. (przy sprzedaży dóbr Aleksandrowi Gorzeńskiemu).Wskazują one, że w nowo dostawionej części w przyziemiu mieściła się wielka izba stołowa, a nad nią sala, które jeszcze w 1717 r. nie były w pełni ukończone i wyposażone.
Fragment kafla piecowego z II poł. XVI w.
OTOCZENIE
Na XVII w. datują się również początki parku w Dobrzycy. Opis z 1667 r. wymienia oprócz zamku i zabudowań gospodarczych sad, za którym stały cztery stodoły, a dalej owczarnia z „sypaniem” oraz ogród włoski otoczony parkanem, pusty i zarosły.
Zgodnie z inwentarzem z 1737 r., sporządzonym już za czasów Aleksandra Gorzeńskiego, obok ogrodu włoskiego, mającego wówczas charakter użytkowy, istniała także figarnia.
Fragment kafla piecowego z II poł. XVI w.
Źródło: R. Kąsinowska, Dobrzyca. Fortalicja. Pałac. Muzeum, Dobrzyca 2007, s. 9-28.
Biografie przedstawicieli rodu - przejdź dalej
