Ta strona używa plików cookie w celu usprawnienia i ułatwienia dostępu do serwisu oraz prowadzenia danych statystycznych. Dalsze korzystanie z tej witryny oznacza akceptację tego stanu rzeczy.
Polityka Prywatności    Informacja o przetwarzaniu danych osobowych    AKCEPTUJĘ
MZD logo Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy

 

 

STRONA GŁÓWNA

2016-12-09

SOTER JAXA-MAŁACHOWSKI - MARYNISTA O ZIEMIAŃSKICH KORZENIACH


W dobrzyckim pałacu wciąż do obejrzenia kolekcja urokliwych i pełnych malarskiej ekspresji obrazów SOTERA JAXY-MALACHOWSKIEGO (1867-1952), zapomnianego obecnie, a niezwykle popularnego niegdyś twórcy, którego śmiało można określić mianem najlepszego polskiego marynisty międzywojnia.


Niektóre z prezentowanych na wystawie obrazów inspirowanych włoskimi podróżami artysty - od lewej: "Monacone" (1909), "Wenecja" ("Łódki w porcie"), "Ponte Pietra w Weronie" (1919).

Prócz walorów artystycznych prezentowanych na wystawie prac, pochodzących ze zbiorów krakowskiego kolekcjonera p. Grzegorza Kudelskiego, interesujący jest również życiorys ich autora. Pochodził on bowiem z rodziny ziemiańskiej, osiadłej niegdyś w Wielkopolsce, a następnie w Galicji i na Podolu, której gałąź w I ćwierci XIX w. przeniosła się na tereny nadczarnomorskich pod Odessę, niedaleko mickiewiczowskich „stepów akermańskich” i gospodarowała tam z wielkim powodzeniem aż do 1917 r. Soter Jaxa-Małachowski, przeznaczony pierwotnie przez ojca do zawodu wojskowego, a po jego śmierci wraz z bratem współwłaściciel majątku w Wolanowie i przeszło 2000 hektarów ziemi, ostatecznie zdecydował się poświęcić życie sztuce, kształcąc się kolejno w Odessie, Krakowie i Monachium. Szczególną rolę w jego życiu odegrało zwłaszcza przybycie na studia do podwawelskiego grodu w 1892 r. Jak sam napisał, „ze stepowca stał się krakowianinem” i osiadł tam na stałe – ślady tego zauroczenia podziwiać można również wśród obrazów prezentowanych na wystawie w dobrzyckim pałacu.

Nadbałtyckie inspiracje Jaxy-Małachowskiego - od lewej: "W porcie w Gdyni" (1928), "Łodzie rybackie na Helu" (1930), "Łódź przy brzegu" (1932).

Daje ona możliwość zapoznania się z najważniejszymi fragmentami oeuvre artysty. Najważniejsze wśród nich są oczywiście obrazy inspirowane morzem i nadmorskim krajobrazem – wrażliwość artystyczna Jaxy-Małachowskiego ukształtowana w latach młodości wśród wybrzeży Morza Czarnego i limanów Dniestru uczyniła go bowiem jednym z najwybitniejszych polskich marynistów. Szczególną inspiracją były tu dla niego podróże na południe, do słonecznej Italii, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości również coroczne wyjazdy nad Bałtyk. Prócz pejzaży włoskich i dalmackich, urokliwej wyspy Capri, nadbałtyckich plaż i portów, na wystawie można zobaczyć również bogaty przekrój innych podejmowanych przez artystę tematów – widoki tak bardzo go inspirującego Krakowa, nieliczne zachowane prace osnute wokół motywów tatrzańskich, sceny krajobrazowe, malowane podczas wizyt w majątku siostry widoki dworków i parków czy wizerunki ptactwa domowego. Najmniej swego czasu znane były nieprzeznaczone do wystawiania portrety rodzinne, zaliczane dziś do najbardziej poszukiwanych obrazów artysty. Na wystawie zajęły one poczesne, otwierające ją miejsce, zachęcając niejako zwiedzających do zapoznania się z dalszą drogą życiową zapomnianego obecnie, a tak przemawiającego malarskością obrazów twórcy.

Wiecej danych o artyscie zawiera jego BIOGRAM W INTERNETOWYM POLSKIM SŁOWNIKU BIOGRAFICZNYM. Niezwykle ciekawe informacje o dziejach spowinowaconych ze sobą rodzin Jaxa-Małachowskich i Ścibor-Marchockich dostepne są również na TEJ STRONIE - mozna tu znaleźć m.in. KRONIKĘ RODU i wiele innych wartych uwagi szczegółów, w tym np. OPIS DWORU W WOLANOWIE autorstwa samego Sotera Jaxy-Małachowskiego.

Stanisław Borowiak

FACEBOOK INSTAGRAM YOUTUBE TWITTER WCAG

Bądź na bieżąco

NEWSLETTER